آرتروز زانو که به عنوان بیماری دژنراتیو مفصل نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع و مزمن است که مفصل زانو را تحت تاثیر قرار می دهد. این یکی از شایع ترین انواع آرتریت است و زمانی رخ می دهد که غضروف محافظ در مفصل زانو به تدریج از بین می رود و منجر به درد، سفتی و محدودیت های عملکردی می شود.
برای درک آرتروز زانو، مهم است که ابتدا ساختار مفصل زانو را درک کنید. زانو یک مفصل لولا مانند است که استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (درشت نی) و کاسه زانو (کشکک) متصل می کند. اطراف آن توسط رباط ها، تاندون ها، ماهیچه ها و لایه ای از غضروف احاطه شده است که به عنوان یک بالشتک عمل می کند، اصطکاک را کاهش می دهد و امکان حرکت صاف را فراهم می کند.
دلایل و عوامل خطر
آرتروز زانو یک بیماری چند عاملی با عوامل مختلف در نظر گرفته می شود. علل اولیه عبارتند از:
سن: خطر ابتلا به آرتروز زانو با افزایش سن افزایش می یابد. ساییدگی و پارگی مفاصل در طول زمان می تواند منجر به تحلیل رفتن غضروف شود.
ژنتیک: عوامل ژنتیکی در ایجاد آرتروز نقش دارند. برخی از ویژگی های ژنتیکی می تواند فرد را مستعد انحطاط غضروف کند.
چاقی: وزن بیش از حد فشار بیشتری به مفصل زانو وارد می کند و تجزیه غضروف را تسریع می کند.
آسیب مفصل: آسیب قبلی زانو، مانند پارگی یا شکستگی رباط، می تواند احتمال ابتلا به آرتروز در مفصل آسیب دیده را افزایش دهد.
استرس مکرر: مشاغل یا فعالیت هایی که شامل استرس مکرر روی مفصل زانو هستند، مانند زانو زدن، چمباتمه زدن، یا بلند کردن بارهای سنگین ممکن است در ایجاد آرتروز نقش داشته باشند.
علائم آرتروز زانو
علائم آرتروز می تواند شدت متفاوتی داشته باشد و ممکن است در طول زمان بدتر شود. علائم رایج عبارتند از:
درد: درد شایع ترین علامت است که معمولاً در طول فعالیت های تحمل وزن مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله ها یا ایستادن طولانی مدت رخ می دهد. درد ممکن است به صورت درد، تیز یا ضربان دار توصیف شود.
سفتی: سفتی و کاهش انعطاف پذیری در مفصل زانو معمولاً به ویژه پس از دوره های عدم تحرک یا استراحت تجربه می شود.
تورم: التهاب و تورم ممکن است به دلیل تحریک بافت های مفصلی رخ دهد. زانو ممکن است متورم به نظر برسد، در لمس گرما احساس شود و با احساس سفتی همراه باشد.
دامنه حرکتی محدود: توانایی خم کردن یا صاف کردن کامل زانو ممکن است مختل شود و منجر به کاهش دامنه حرکتی شود.
بی ثباتی مفاصل: برخی از افراد ممکن است احساس بی ثباتی زانو را تجربه کنند که می تواند بر تعادل و تحرک آنها تأثیر بگذارد.
درمان آرتروز زانو
هدف از درمان کاهش درد، بهبود عملکرد مفاصل و افزایش کیفیت کلی زندگی است. این رویکرد را می‌توان به مداخلات غیردارویی، درمان‌های دارویی و گزینه‌های جراحی دسته‌بندی کرد:
ورزش: تمرینات منظم کم فشار، مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری، می تواند به تقویت عضلات اطراف زانو، کاهش سفتی و بهبود ثبات مفصل کمک کند.
مدیریت وزن: حفظ وزن سالم یا دستیابی به کاهش وزن می تواند به طور قابل توجهی فشار روی مفصل زانو را کاهش دهد.
وسایل کمکی: استفاده از عصا یا بریس های زانو می تواند حمایت، ثبات و تسکین درد را فراهم کند.
مسکن های بدون نسخه: داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
تزریقات: تزریق کورتیکواستروئید ممکن است مستقیماً در مفصل زانو تزریق شود تا درد کوتاه مدت را کاهش دهد و التهاب را کاهش دهد. تزریق اوزون برای ارتروز زانو نیز یکی از روشهای درمانی موثر است که در مرکز فیزیوتراپی دکتر جمالی توسط متخصص ارتوپدی انجام می گیرد.
فیزیوتراپی آرتروز زانو
فیزیوتراپی موثرترین روش درمان غیرجراحی آرتروز زانو است که در کلینیک فیزیوتراپی سینوهه در شریعتی تهران ارائه می شود. فیزیوتراپیست می‌تواند یک برنامه ورزشی شخصی ایجاد کند، تکنیک های درمان دستی را ارائه دهد و از مدالیته های ضددرد مانند لیزر تراپی و الکتروتراپی نیز بهره ببرد ، در صورت لزوم ممکن است وسایل کمکی مانند بریس یا ارتز را نیز توصیه کند.
گزینه های جراحی آرتروز زانو
آرتروسکوپی: در مواردی که اقدامات محافظه کارانه شکست خورده باشد، ممکن است جراحی آرتروسکوپی برای برداشتن بافت یا قطعات استخوانی آسیب دیده، سطوح ناهموار صاف، یا ترمیم غضروف پاره شده انجام شود.
تعویض مفصل: در موارد شدید، زمانی که سایر درمان ها بی اثر هستند، ممکن است جراحی تعویض کامل یا جزئی زانو توصیه شود. این شامل جایگزینی سطوح مفصل آسیب دیده با اجزای مصنوعی ساخته شده از فلز و پلاستیک است.
استراتژی های مدیریت و سبک زندگی
علاوه بر درمان های ذکر شده، افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو می توانند چندین استراتژی خودمراقبتی را برای مدیریت موثر وضعیت خود اتخاذ کنند:
استراحت و اصلاح فعالیت: تعادل استراحت و فعالیت بدنی می تواند به مدیریت علائم کمک کند. اجتناب از فعالیت‌های پرتحرک و اصلاح حرکاتی که درد را تشدید می‌کنند می‌تواند مفید باشد.
گرما و سرما درمانی: اعمال گرما یا بسته های سرد روی زانوی آسیب دیده می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. گرما می تواند گردش خون را بهبود بخشد و بافت ها را شل کند، در حالی که سرما درمانی می تواند ناحیه را بی حس کرده و تورم را کاهش دهد.
وسایل کمکی: استفاده از وسایل حمایتی مانند درج کفش، ارتز یا عصا می تواند به کاهش فشار روی مفصل زانو و بهبود ثبات کمک کند.
اصلاح سبک زندگی: حفظ یک سبک زندگی سالم با انجام ورزش منظم، اتخاذ یک رژیم غذایی مغذی، مدیریت وزن و اجتناب از سیگار می تواند تاثیر مثبتی بر آرتروز زانو داشته باشد.
بیشتر بخوانید :
